Chị Năm Nghĩa và hành trình 13 năm tìm hơn 5.000 hài cốt liệt sĩ - Kì 4

Home » Ngoại cảm » Chị Năm Nghĩa và hành trình 13 năm tìm hơn 5.000 hài cốt liệt sĩ - Kì 4

>> Chị Năm Nghĩa và hành trình 13 năm tìm hơn 5.000 hài cốt liệt sĩ - Kì 3

Hơn 5.000 hài cốt liệt sĩ được tìm thấy là hơn 5.000 câu chuyện dài đầy xúc động và ly kỳ khó giấy bút nào ghi chép cho hết. Với chị Năm Nghĩa (Vũ Thị Minh Nghĩa), điều đó lại càng không cần thiết. Chị bảo: “Chị đi tìm hài cốt liệt sĩ đâu phải để lên báo kể công. Những việc chị làm đâu có thấm tháp gì so với những hy sinh to lớn của các liệt sĩ. Song có một điều chắc chắn: nếu không có sự linh ứng kỳ lạ của các linh hồn liệt sĩ thì chị, dẫu có đi tìm cả đời cũng chưa chắc tìm nổi vài bộ hài cốt giữa mênh mông đồi núi ngờm ngợp cỏ cây, nói chi đến hơn 5.000 bộ”. Đó có phải là sự linh cảm vi diệu mà trời đất, liệt tổ liệt tông đã tin cậy trao cho chị?

Tìm hài cốt con gái kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát sau 35 năm thất lạc

Chị Năm Nghĩa bên cạnh hài cốt các liệt sĩ tìm thấy trên hang núi Bể

Kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát (nguyên Chủ tịch Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, nguyên Phó thủ tướng Chính phủ cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam) và bà Bùi Thị Nga (nguyên Chủ tịch Hội Phụ nữ TP.HCM) có người con gái thứ hai tên là Huỳnh Lan Khanh. Vì cả hai vợ chồng đều tham gia hoạt động cách mạng nên ngay từ khi mới lọt lòng, bé Lan Khanh đã được gửi cho bà ngoại và hai dì ruột chăm sóc. 18 tuổi, đang theo học lớp đệ nhị Trường Gia Long (Trường Nguyễn Thị Minh Khai, Q.3, TP.HCM bây giờ), Huỳnh Lan Khanh xin ngoại ra chiến khu thăm ba má. Là người say mê lý tưởng cách mạng, thiếu nữ xinh đẹp như ánh trăng rằm ấy ngay lập tức bị cuốn theo phong trào cách mạng nơi chiến khu. Chị tình nguyện xin ba má được ở lại làm văn thư cho Trung ương mặt trận, sau chuyển qua Đoàn văn công Giải phóng.

Đầu năm 1968, không khí chuẩn bị cho cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân tại Tây Ninh, căn cứ của Trung ương Cục và Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam hừng hực như lửa. Huỳnh Lan Khanh vô cùng phấn khích. Ngày 4/1/1968, mặc dù chưa đến phiên, chị đã xung phong đi tải gạo thay đồng đội. Đến suối Chò, Sa Mát, Tây Ninh, đoàn công tác không may sa vào ổ phục kích của địch. Ba người cùng đoàn nhanh chân chạy thoát. Anh Lại Văn Giỏi và Nguyễn Chiến Thắng bị địch gí súng vào đầu bắn chết ngay tại chỗ. Chị Lan Khanh bị thương vào đùi, máu chảy ướt sũng ống quần. Tốp lính Mỹ ào đến, lôi chị lên máy bay trực thăng. Nhìn thấy chị đẹp ngời ngời, thú tính nổi lên, bọn lính Mỹ định hãm hiếp chị. Người con gái giải phóng quân đã chống trả quyết liệt để giữ trọn khí tiết. Khi máy bay vừa cất cánh lên khỏi rừng cây, chị đã lao vọt ra ngoài cánh cửa máy bay. Vài ngày sau, giặc rút, đồng đội mới tìm thấy chị. Cái chết bi thương của chị đã được tái hiện qua những dòng hồi ký đẫm lệ của mẹ Bùi Thị Nga: “Ba ngày sau, đơn vị mới phát hiện xác của con bị treo lơ lửng trên ngọn cây, cách nơi phục kích khoảng 500m. Một vết cắt ở đùi đã được băng lại. Một bên vai bị cháy xém và con không còn một mảnh vải che thân... Ở chỗ con bị phục kích, đồng đội đã tìm thấy một mảnh áo của con bị xé rách, một đôi dép râu và cặp kính cận con vẫn đeo hàng ngày. Các đồng đội của con bảo: con đã bị tra tấn nhục hình và đã nhảy từ trên trực thăng xuống. Thà chết chứ không chịu khai báo”.

Gạt nước mắt, đồng đội đào hố chôn chị cạnh hai anh Lại Văn Giỏi và Nguyễn Chiến Thắng với lời nhắn nhủ: “Các anh và chị hãy tạm nằm yên nghỉ giữa rừng xanh Tây Ninh. Tới ngày hòa bình, chúng tôi sẽ trở lại đón”. 10 năm sau, khi khu Sa Mát, Tịnh Biên và cả dải biên giới Tây Nam lặng yên tiếng súng, thực hiện đúng lời hứa, đồng đội quay trở lại thì bàng hoàng như không tin vào mắt mình. Cảnh vật đã thay đổi. Thời gian đã xóa nhòa tất cả.

Mẹ Bùi Thị Nga đau đớn kể lại: “Sau hòa bình, má đã 9 lần vượt núi rừng đi tìm mộ con nhưng khói lửa chiến tranh và thời gian khắc nghiệt đã xóa mờ mọi dấu vết. Lan Khanh của má chỉ còn lờ mờ trong ký ức của đồng đội về một nữ chiến sĩ kiên cường. Đôi lúc má lẩn thẩn tự hỏi: không biết ngày còn sống, có khi nào con trách ba má vì đi làm cách mạng nên sớm xa con không? Con hai tháng tuổi má đã phải gửi con cho ngoại mà lòng đau như cắt... Năm 1964, trong nhà giam của giặc, má sững sờ nhìn cô thiếu nữ nhỏ tuổi non tơ vào thăm má trong tù. Lan Khanh của má đó sao? Đứa con bé bỏng năm nào nay đã là cô nữ sinh duyên dáng. Điều má vui mừng là con đã trưởng thành và đã đi theo bước chân ba má. Ra tù, má muốn con ra miền Bắc đi học nhưng con khăng khăng bảo anh con đang vượt Trường Sơn từ Bắc vào Nam chiến đấu thì con lẽ nào... Thế rồi cả ba, má và con cùng ở chiến khu nhưng mỗi người lại ở một nơi. Má lo con là nữ sinh gầy yếu, lại bị cận thị nặng, dòm xuống giếng còn bị chóng mặt, hẳn sẽ trở thành gánh nặng cho đơn vị. Thế mà chỉ hai năm sau thôi, qua bạn bè, má biết Lan Khanh của má đã biết đánh máy, xách nước, làm chị nuôi, bửa củi, gặt lúa, trồng khoai và lại rất nguyên tắc. Má nhớ hôm má qua thăm, dù đang làm chị nuôi, nhưng con tuyệt đối không lấy thức ăn của tập thể cho má mà đi hái rau luộc cho má ăn. Ăn ngọn rau con hái mà lòng má tràn trề hạnh phúc. Nhưng má nào có biết, đó là hạnh phúc cuối cùng”.

Để khỏa lấp nỗi đau, tháng nào má cũng đến nghĩa trang liệt sĩ thành phố, nơi có bia mộ trống của Lan Khanh để thắp hương cầu nguyện cho con gái yêu thanh thản nơi chín suối mãi mãi tuổi hai mươi. Và rồi, trước khi mất, lời trăng trối cuối cùng của má Bùi Thị Nga vẫn là lời cầu xin đến buốt lòng với hai người em gái và các con: “Phải tìm được bằng được hài cốt Lan Khanh”.

Thấu hiểu tận cùng nỗi đau của má, các anh chị Huỳnh Tuấn Hùng, Huỳnh Xuân Thảo, Tuấn, Quốc, Dũng... con má đã bao lần ngược lên Sa Mát, Tây Ninh. Tình cờ, một ngày, họ gặp chị Năm Nghĩa đang lụi cụi đào tìm hài cốt liệt sĩ trong rừng. Họ xúc động kể lại toàn bộ câu chuyện và ngại ngùng nhờ chị tìm giúp. Chị gật đầu tắp lự.

Vào một ngày cuối tháng 2/2002, chị dẫn đoàn lên Sa Mát. Cùng đi với gia đình Lan Khanh còn có 4 đồng đội xưa của liệt sĩ và anh Ba Minh, một người bạn học rất thân của Lan Khanh. Chị Năm Nghĩa đi trước. Tới một vạt cỏ xanh mướt, chị bỗng khựng lại, người khẽ chao đảo, mặt đỏ lựng như người say nắng rồi chợt cất lên tiếng hát cao vút, trong vắt: “Hò khoan chị em chúng mình, đưa các anh qua dòng sông lạnh lẽo...”. Sau một phút bàng hoàng, mọi người trong đoàn thốt lên: “Lan Khanh”. Khi xưa, Lan Khanh rất hay hát bài hát này. Người thân òa khóc. Hát xong, chị Năm Nghĩa ngã sấp, hai tay chống xuống đất như người bị ngất. Một lát sau, chị đứng dậy, giơ tay chỉ: “Đây là tư thế Lan Khanh nằm dưới mộ. Đào đi. Nhẹ tay thôi. Hai bên còn có hai đồng chí nữa”. Mấy đồng chí từng chôn cất Lan Khanh vui sướng xác nhận, giọng líu ríu: “Đúng. Đúng”. Chừng một tiếng sau, ba bộ hài cốt nằm song song được cất bốc. Khay hoa quả, mấy nén nhang thơm được thắp lên, chuẩn bị đưa các liệt sĩ trở về với gia đình, quê hương.

Chiếc đầu lâu cắm bút, dao găm và bà mẹ già mỏi mắt chờ con

Di ảnh liệt sĩ Huỳnh Lan Khanh

Trong không khí hừng hực chiến thắng của ngày 30/4/1975 lịch sử, quân ta tiến vào Đại sứ quán Mỹ. Tất cả sững người khi nhìn thấy một chiếc đầu lâu trên bàn làm việc của một tên sĩ quan cao cấp được cưa cắt tròn trịa, đã lên nước đen bóng, hai hốc mắt biến thành ống đựng bút và cắm một con dao găm cán bằng bạc. Anh em đoán ngay: chủ căn phòng là một tên khát máu. Hộp sọ là một chiến sĩ cộng sản kiên cường. Anh em bèn dùng lá cờ tổ quốc gói chiếc hộp sọ rồi đặt trong một chiếc bình gốm, đem chôn phần mộ trong khuôn viên đại sứ quán, gần cổng ra vào. Sau này, khi ta chuẩn bị giao lại tòa nhà cho sứ quán Mỹ, phần mộ ấy được di dời về nghĩa trang thành phố, bia mộ khắc dòng chữ: “Liệt sĩ vô danh”. Biết được câu chuyện thương tâm này, đồng chí Vy, công tác ở Bộ Công an đã tìm đến chị Năm Nghĩa để nhờ tìm tên họ và gia đình. Sau khi thắp hương mời gọi vong hồn liệt sĩ, chị Năm bảo: “Gặp được ảnh nhưng đầu quay tròn, không nói gì. Vong còn đi tìm thân. Chị vui lòng đợi một thời gian nữa”.

Chưa đầy hai tháng sau, chị Năm Nghĩa xác định được thông tin đầy đủ: đó là liệt sĩ Đoàn Văn Nhẹ. Tết Mậu Thân năm 1968, tiểu đội anh bí mật tấn công trụ sở Đài phát thanh ngụy. Kế hoạch bị lộ. Đồng đội hy sinh hết. Còn mình anh kiên cường chống trả quyết liệt. Đạn hết. Giặc bắt sống anh, lôi lên bậc thềm, kê đầu chặt. Thân anh, chúng băm nát rồi quẳng vào nồi nấu, làm thức ăn cho chó béc-giê. Còn đầu, chúng ngâm vào thùng hóa chất. Vài tuần sau, chúng đem ra đẽo gọt hết gân thớ rồi bôi dầu véc-ni cho đen bóng lên. Tên sĩ quan cao cấp dùng chiếc sọ đó làm vật trang trí trên bàn làm việc.

Cha anh là liệt sĩ chống Pháp. Chỉ còn mỗi mẹ già cô độc trong mái tranh nghèo ở Củ Chi. Anh thương lắm và vô cùng ân hận. Vì đêm trước hôm anh lên đường nhập ngũ, mẹ đã níu tay anh mà khóc: “Mẹ chỉ có mỗi mình con. Con có mệnh hệ gì, mẹ biết nương tựa vào ai. Ở lại đi con”. Nhưng anh vẫn kiên quyết ra đi. Anh bảo: giá như ngày ấy, kịp lấy vợ, đẻ cho mẹ một đứa cháu nội thì đời mẹ đỡ cô quạnh lúc tuổi già.

Anh đã chỉ dẫn đường tỉ mỉ đến nhà mẹ. Còn dặn thêm: đi sớm đi kẻo trời mưa. Trước cửa nhà anh có một cái ao. Giàn mướp trước sân đang trổ hoa vàng rực. Khi đến, mẹ anh đang nằm võng. Mặt quay về hướng tây. Bà đang cầm trên tay một cuốn kinh Phật...

Đoàn đi tìm mẹ liệt sĩ Nhẹ hôm đó, cùng với chị Năm Nghĩa còn có các đồng chí bên Nghiệp vụ 1 - Bộ Công an. Mọi cảnh vật hiện ra trước mắt đúng y như lời chỉ dẫn của liệt sĩ Nhẹ. Má Nhẹ đã ngoài 80, lưng còng gập, mắt đục nhờ như cùi nhãn khô. Chị Năm vừa ngồi bóp chân tay cho má vừa kể lại cho má ngày con ra đi thế nào, má con bịn rịn, quyến luyến ra sao. “Nhẹ cưng của má răng cửa bị gãy phải bịt vàng hóa ra cười lại rất tươi”. “Trời đất! Thằng Hai! Nay mới về với má thật sao, cưng?”. Má khóc nấc lên rồi ngã vào vòng tay gầy guộc của chị Năm Nghĩa.

11 hài cốt trong hang núi Bể

Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu ngày ấy có một bộ phận đóng trong hang sâu trên núi Bể. Kẻ thù phát hiện, đã nhiều lần tấn công lên hang, kêu gọi ta đầu hàng nhưng đều thất bại. Một buổi sáng sớm năm 1965, chúng dùng máy bay thả bom hơi ngạt rồi bịt lấp cửa hang. 11 đồng chí chết dần chết mòn trong hang núi.

Sau ngày giải phóng, Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu và thân nhân các liệt sĩ đã nhiều lần tổ chức lên núi Bể tìm nhưng không biết cái hang chôn người ấy nằm ở đâu. Một đêm, vong linh liệt sĩ Nguyễn Thanh Hà, anh ruột một cán bộ tỉnh, về “báo mộng” cho chị Năm Nghĩa. Mấy ngày sau, chị vội vàng dẫn đoàn tìm kiếm lên núi Bể. Nhờ sự chỉ dẫn của vong linh liệt sĩ Bình, đoàn đã tìm được cửa hang. Song phải nhờ đến sự giúp đỡ của lực lượng công binh mới phá được những tảng đá sừng sững xám ngắt mở lối vào hang. Khi làn khói của khối bộc phá vừa tan, bước vào trong hang núi, cả đoàn òa khóc. Những bộ hài cốt nằm chồng chất lên nhau bên những chiếc thắt lưng và mũ tai bèo mục nát. Những hòm đạn, những khẩu súng dựng bên những chiếc bi đông hoen rỉ. Chị Năm Nghĩa vừa khóc, vừa điểm danh từng người: Cả “bé”, Tuyết, “bé” Bảy tay đeo đồng hồ. Chị Sáu Hòa đeo bông tai... Vẫn còn thiếu một đồng chí. Chị Năm Nghĩa bảo: “Thanh Hà đang giục nhanh xuống núi kẻo trời tối không kịp đón một liệt sĩ nữa”.

Đoàn tìm kiếm vội vã xuống núi. Vừa đến chân núi, ngay cạnh con suối hồi sáng đi qua, chị Năm Nghĩa bỗng dừng lại vì nghe thấy tiếng Thanh Hà: “Đây! Mộ tôi đây”. Hai bàn chân chị bỗng nóng giãy, bỏng rát như người bị hơ lửa. Đó là tín hiệu chị thường nhận được khi có hài cốt bên dưới (những hôm đi rừng tìm kiếm hài cốt, bao giờ chị cũng phải đi bít tất dày và giày Bata là vì vậy). Đoàn nhanh chóng lôi cuốc xẻng ra đào. Hơn một giờ đồng hồ trôi qua, hố đào sâu được ngang thắt lưng. “Bây giờ tới phiên em”. Anh Khánh trong đoàn đưa tay đỡ chị Năm xuống hố. Từng vốc, từng vốc đất chị Năm gợt lên tay săm soi kỹ. “Đây rồi”. Chị reo lên. Hàng chục con mắt nhìn xoáy vào bàn tay chị. Vốc đất trắng ngà lẫn màu nâu - dấu vết thịt xương người chết bị phân hủy. Nửa giờ sau, sọ, răng người lộ ra. Chị Năm khẽ khàng nhặt từng mảnh cho vào túi nylon. Mỗi lần nhặt thêm một mẩu xương, một chiếc răng, khuôn mặt chị đỏ bừng, rạng rỡ. “Bả vậy đó. Vào việc là quên hết mọi sự xung quanh” - Anh Khánh khe khẽ nói. Chị Năm thì nghèn nghẹn bảo: “Thế đấy, các anh ạ. Các đồng chí “dưới đó” sống rất tình nghĩa. Liệt sĩ Thanh Hà lo trước, xong xuôi cho mọi người rồi mới đến lượt mình”. Nói đoạn, chị lại bưng mặt khóc mặc cho đôi bàn tay còn lấm lem bụi đất.

(Còn nữa)